De telco’s zijn wakker. Wat gebeurt er nu?

Afgelopen jaren zijn zogeheten over-the-top-communicatiediensten als Skype, iMessage en WhatsApp de telecom operators miljarden euro’s omzet gaan kosten, die slechts ten dele gecompenseerd worden door nieuwe datadiensten. Inmiddels wakker geschud, en vastbesloten niet tot louter bitpijp gereduceerd te worden, storten ze zich nu op nieuwe diensten voor consumenten, maar vooral ook voor bedrijven. Gaan telco’s de nieuwe communicatie providers worden of mogen ze straks alleen nog de infrastructuur leveren? En wat wordt de rol van de IT en telecom-reseller?

Begin deze eeuw was het idee nog dat netwerken ‘smart’ moesten worden voor allerlei leuke nieuwe toepassingen, maar door de komst van de smartphone is dat nu fundamenteel anders. Was wereldwijd in 2010 nog maar 1 op de 10 mobiele telefoons een smartphone, intussen is het al 1 op de 3, en wordt nauwelijks meer iets anders verkocht. Tablets zijn pas in 2010 uitgevonden en zijn nu al PC’s aan het verdringen, thuis maar ook op het werk. En komende jaren worden helemaal interessant, als in het Internet of Things nog meer slimme kleine apparaten gekoppeld gaan worden die ons leven beter, duurzamer en leuker moeten gaan maken. We leven niet meer in het tijdperk van desktop internet maar in dat van mobiel internet, waarbij flexibiliteit, intelligentie en vooral innovatie zijn verhuisd van het netwerk naar onze slimme apparaten.

Gat

De afgelopen tien jaar hebben over-the-top-diensten (OTT) als Skype (van Microsoft) en Whatsapp (van Facebook) een flink gat geslagen in de omzet van de vaste en mobiele operators. Skype is inmiddels goed voor ruim dertig procent van het wereldwijde voice verkeer, en wereldwijd zijn er de afgelopen vijf jaar een miljard mensen gebruik gaan maken van SMS-vervangers als Whatsapp, WeChat en Line. En ook Apple helpt een handje mee met iMessage en FaceTime, waarbij automatisch via internet gecommuniceerd wordt tussen Apple gebruikers onderling. Vergeleken met het hoogtepunt van 2010 worden er nu in Nederland nog maar half zoveel SMS’jes verstuurd. De SMS-cashcow is dood, en hoewel deze terugval in omzet tot dusver goeddeels kon worden gecompenseerd door de explosieve toename van mobiel dataverbruik zijn de marges daarop aanzienlijk lager en moet er dus wel iets gaan gebeuren.

De mobiele operators hebben afgelopen tijd flink moeten investeren in de upgrade van hun netwerken voor LTE, en ervaren ook steeds meer concurrentie van nieuwe spelers maar ook nieuwe netwerken zoals de Wi-Fi dekens die door steeds meer steden uitgerold worden in het kader van smart city projecten. Met Voice over LTE en RCS (Rich Communications Suite, een soort geavanceerde MMS dienst die door de telco’s samen gestandaardiseerd is) proberen ze de komende jaren kwalitatief hoogwaardige communicatie diensten te bieden in de hoop dat een deel van de klanten hier de voorkeur aan geeft boven de veelal gratis OTT-diensten.

Samenwerken

Of de operators net zo snel met innovatieve toepassingen kunnen komen als de duizenden ontwikkelaars van bestaande en nieuwe software ontwikkelaars valt echter te betwijfelen. Het gaat immers steeds minder om de techniek en steeds meer om de software, de marketing en het ecosysteem van gebruikers. En de uitrol van VoLTE en RCS gaat op zijn zachtst gezegd niet erg snel. Slimmer is vaak om samen te werken met innovatieve partijen, hoewel dit voor veel klassieke operators nog even wennen is. In 2013 werd dit wereldwijd door ongeveer één op de drie telco’s al gedaan, iets meer dan het jaar ervoor.

In Nederland zijn de meeste telecom operators afgelopen jaren al hosted-voice-diensten gaan voeren, bijna altijd door overnames van, of allianties met, de pioniers die hier in ons liberale telecomlandje begin deze eeuw al mee begonnen. Was hosted voice tien jaar geleden immers een raar idee en moest nog worden uitgelegd wat een datacenter eigenlijk was, tegenwoordig gebruikt al meer dan de helft van de bedrijven clouddiensten en is cloud communicatie een logisch onderdeel van het cloud-portfolio. Dat afgelopen tien jaar de kosten van bandbreedte een factor tien omlaag gegaan zijn helpt ook bij deze transitie naar VoIP en hosted voice. Grote uitdaging is hier om verdere innovatie te borgen, immers alleen een cloud telefooncentrale is niet meer genoeg, het gaat nu steeds meer om integratie met mobiel en met allerlei vormen van unified communications.

Millenials

De komende vijf jaar groeit het aantal millenials (mensen die nu ongeveer tussen de 15 en 35 jaar oud zijn) in bedrijven van ongeveer een derde tot de helft, en zullen ze steeds meer management posities bekleden. Opgegroeid met email, smartphones, text, video en social media, en geïnteresseerd in transparantie en collaboratie, zullen zij flexibel werken en videoconferencing omarmen, zeker naarmate de technologie hiervoor nog verder verbetert. Nu al geven millenials massaal de voorkeur aan e-mail en text boven de telefoon voor communicatie op het werk. 35% gebruikt liefst e-mail of text, slechts 10% gebruikt liefst de telefoon en maar liefst 87% gelooft dat videoconferencing een positieve bijdrage levert aan de organisatie, zo blijkt uit een studie die Cisco vorig jaar deed.

Uit het laatste onderzoek van Infonetics blijkt dat wereldwijd de markt voor enterprise PBX’en van 2013 op 2014 een kleine tien procent gekrompen is, terwijl in diezelfde periode de omzet van enterprise UC diensten met maar liefst 27 procent groeide. Het gaat hierbij overigens niet over de klassieke enterprise videoconferencing oplossingen, die markt staat ook ernstig onder druk, maar juist om software en apps voor gebruik op laptops, tablets en smartphones. Speelt Microsoft hier met Lync in de enterprise een leidende rol, voor het MKB is het speelveld veel gevarieerder en lijken hosted voice en UCaaS diensten de meeste potentie te hebben. Cruciaal hierbij is nauwe integratie met core business processen, zodat communicatie verandert in echte samenwerking. Dit vereist een verticale benadering en samenwerking met domeinspecialisten. Hierover was men het ook op de eerste internationale Cloud Communications Alliance meeting in Amsterdam deze maand unaniem eens.

Broedplaats

Grote en minder grote telecom operators kunnen komende jaren een unieke positie innemen als communicatieplatform-providers als ze hun netwerk openen en samenwerkingen aangaan met leveranciers van diensten, software ontwikkelaars en (groepen van) afnemers. Door niet alleen hun eigen VoLTE en RCS standaarden maar ook open standaarden als WebRTC te omarmen en via API’s aan te bieden kunnen ze een broedplaats vormen voor nieuwe UCC toepassingen, en in een co-creatie proces samen met ontwikkelaars en echte value add resellers totaaloplossingen maken waarin vaste en mobiele telefonie, messaging, video en andere diensten naadloos geïntegreerd worden met business applications. Het wachten is nu op de eerste infra/telecom operator die snapt dat samenwerking in onze moderne tijd noodzaak is en het aandurft deze stap te zetten, voordat ook deze kans door nieuwe OTT-spelers gegrepen wordt en de klassieke telco nog meer bitpijp wordt.

Dit artikel werd gepubliceerd in TBM July 2014.